Jeolojik Zamanlar
Dünya’nın 4.6 milyar yıllık tarihini anlamak için bilim insanları bu süreyi büyük zaman dilimlerine ayırmıştır. Her jeolojik zaman; iklim, canlı türleri, kıta hareketleri ve yeryüzü şekilleri bakımından farklı özellikler taşır.
Zaman Çizelgesi ve Jeolojik Dönemler
Jeolojik zamanlar; Dünya’nın oluşumundan günümüze kadar geçen süreçte yaşanan değişimlerin kronolojik olarak sınıflandırılmasıdır. Bu zamanlar büyükten küçüğe: İlk Zaman (Paleozoik), Orta Zaman (Mezozoyik) ve Yeni Zaman (Senozoyik) olarak adlandırılır.
- Yaşam: Balıklar, ilkel sürüngenler, omurgalı canlıların ilk örnekleri.
- Bitki örtüsü: Kara bitkilerinin ortaya çıkışı ve gelişimi.
- Olaylar: Taş kömürü yataklarının büyük kısmı bu dönemde oluşmuştur.
- Kıtalar: Pangea süper kıtasının oluşumu.
- Yaşam: Dinozorların ortaya çıkışı, sürüngenlerin altın çağı.
- Bitki örtüsü: Çiçekli bitkiler ilk kez görülmüştür.
- Olaylar: Pangea kıtası parçalanmaya başlamıştır.
- Son: Dinozorlar büyük bir yok oluşla ortadan kalkmıştır.
- Yaşam: Memelilerin hızla gelişmesi, insan türünün ortaya çıkışı.
- İklim: Buzul çağları yaşanmış, iklim büyük değişiklikler geçirmiştir.
- Olaylar: Alp-Himalaya dağ kuşağı oluşmuştur.
- Günümüz: Kıtaların bugünkü hâline yakın konuma gelmesi.
1.png)
Türkiye’de Jeolojik Yapı
Türkiye, Alp-Himalaya orojenez kuşağında yer aldığı için oldukça genç bir jeolojik yapıya sahiptir. Ülkemizde farklı zamanlara ait kayaçlara rastlansa da Türkiye yüzeyinin büyük bölümü Senozoyik döneme ait oluşumlarla kaplıdır.
- Paleozoik kayaçlar: Zonguldak çevresindeki taş kömürü yatakları.
- Mezozoyik kayaçlar: Toroslar ve Doğu Anadolu’daki eski denizel tortullar.
- Senozoyik oluşumlar: İç Anadolu’nun volkanik alanları, genç alüvyon ovalar.
Bugünkü dağların çoğu (Toroslar, Kuzey Anadolu Dağları) Senozoyik dönemindeki kıvrılmalarla meydana gelmiştir. Bu nedenle Türkiye genç, hareketli ve depremsel açıdan aktif bir coğrafyadır.